Biblioterapia
1. Relacje między rodzeństwem
Zajęcia biblioterapeutyczne
Temat: Niełatwa sytuacja - młodsze rodzeństwo!
Miejsce zajęć: Czytelnia Biblioteki Pedagogicznej w Sieradzu, Filii w Poddębicach, każda inna sala.
Cel główny: Kształtowanie umiejętności współżycia i współdziałania w rodzinie.
Cele szczegółowe:
· Uświadomienie dzieciom, jak bardzo są związane z rodzeństwem i rodzicami oraz innymi członkami rodziny;
· Pogłębianie umiejętności mówienia o uczuciach (m. in. miłości);
· Uczenie akceptacji potrzeb innych osób.
Uczestnicy: Grupa dzieci w wieku 7-12 lat.
Metody i techniki: Pogadanka, praca indywidualna i w grupach, formy żywego słowa (głośne czytanie tekstów).
Środki: Bloki rysunkowe, duży kolorowy arkusz papieru, flamastry, kredki, kolorowe karteczki, książka, wybrane fragmenty książki Miry Jaworczakowej pt. „Oto jest Kasia”
Czas trwania zajęć: 2 x 45 min.
Przebieg zajęć:
Powitanie uczniów. Przedstawienie się i opowiedzenie dzieciom o bibliotece. Uczniowie otrzymują kolorowe karteczki i wpisują na nie swoje imię. Następnie „identyfikatory” przypinają do bluzek.
Układamy wspólny kontrakt. Dzieci zapisują na dużej karcie papieru zasady kontraktu, np.
Ø Zasada szczerości (nie oceniaj, nie komentuj wypowiedzi innych, mów od siebie);
Ø Zasada aktywności (bądź aktywny, decydujesz o poziomie własnej aktywności i o własnej otwartości);
Ø Zasada dobrowolności (nie ma przymusu wypowiedzi, nie komentujemy wypowiedzi innych);
Ø Zasada dyskrecji (nie mówimy tego, co mówili inni podczas zajęć).
Wskazówka metodyczna: dzieci w toku swojego rozwoju doświadczają różnych problemów i kryzysów. Niekiedy problemy te trwają przez ograniczony czas, lecz są również sytuacje, które na stałe wpisują się w życie dziecka i jego rodziny. Jedną z często występujących trudności jest zazdrość, kiedy pojawia się nowy członek rodziny i złe relacje między rodzeństwem. Mogą się one wiązać z wieloma emocjami.
Można zwrócić się do uczestników: niektórzy z Was mają rodzeństwo, może starsze, albo młodsze, niektórzy z Was, będą w najbliższym czasie mieć rodzeństwo. Niektórzy bardzo cieszą się z faktu posiadania rodzeństwa, innym trudno jest przyjąć fakt, że urodzi się młodszy brat, albo siostra. Jeszcze inni są dumni, że mają starsze rodzeństwo, a inni mogą mieć, albo mają z tym problem. Jakie emocje i uczucia przeżywają wtedy dzieci?
Nauczyciel porusza problem funkcjonowania rodziny, kiedy pojawia się w niej nowy członek. Mówi o tym, że każdy człowiek żyje w jakiejś grupie, np. w rodzinie, w klasie, w drużynie sportowej, czy w grupie, która ma wspólne zainteresowania.
Jak trudne mogą być relacje w rodzinie, gdy pojawia sie nowe dziecko, świetnie przedstawiła w książce "Oto jest Kasia" Mira Jaworczakowa.
Uczniowie biorący udział w zajęciach, znają treść książki.
Na zajęciach, można przeczytać wybrany fragment opisujący sytuację zazdrości.
Pytania skierowane do dzieci:
Ø Czy taka sytuacja, jaką przeżyła Kasia, była to łatwa, czy trudna?
Ø Jak można rozwiązywać problemy w rodzinach?
Ø Czy młodsze rodzeństwo, to naprawdę niełatwa sprawa?
Ø Czy powinno się uczestniczyć w pracach domowych?
Ø Czy powinno się pomagać rodzicom, jeśli tak, to w jakich okolicznościach?
Ø Czy powinno się uczestniczyć w życiu swoich dziadków i innej rodziny?
Ø Czy powinno się zajmować młodszym rodzeństwem?
Ø Jak można spędzać wolny czas w domu?
Ø Czy rodzice wiedzą, które zabawki kochacie najbardziej?
Ø Czy powinno się mówić swoim rodzicom i innym członkom rodziny o swoich uczuciach?
Ø Czy członkowie rodziny powinni się o wszystkim informować i szczerze rozmawiać ze sobą?
Dzieci (te, które mają na to ochotę) opowiadają o swoim życiu w rodzinach, następnie na karcie papieru wpisują swoje skojarzenia ze słowem rodzina.
Wersja dla dzieci, które jeszcze nie przeczytały książki.
Streszczenie książki:
Główną bohaterką książki, lektury dla klasy III szkoły podstawowej jest Kasia. Dziewczynka jest uczennicą II klasy. Ma mamę Marysię, tatę Zygmunta, starszego brata Jurka. Jest oczkiem w głowie taty, który pozwala jej na bardzo wiele. Uwielbia ją dziadek Hilary i ciocia Krysia (Klocia). Kasia jest bardzo dobrą uczennicą. Ale jest przy tym niekoleżeńska i samolubna. Uwielbia być w centrum uwagi. Kasia często kłóci się ze starszym bratem, i niestety Jurek, musi jej zawsze ustąpić.
Wszystko się zmienia, kiedy mama wyjeżdża z domu. Nikt dzieci na to nie przygotował. Kasia jest bardzo zaniepokojona, bo z wieloma rzeczami tata sobie nie radzi. Mama nigdy nie wyjeżdżała, mama nigdy nie chorowała, a teraz mama znika na jakiś czas. Tata rano budzi dzieci i informuje je, że mama wyjechała w nocy. Ale nic jej nie jest! Dzieci nie powinny się martwić. Tata mówi Kasi, że jak mama wróci, za tydzień, może dziesięć dni, to przywiezie jej śliczną niespodziankę. Kasia marzy o żółtym bębenku, o niebieskich filiżankach dla lalki, albo o garnkach i czerwonej patelni. Dziewczynka marzy, że jak mama wróci, to Kasia zaprosi koleżanki, a jak zobaczą jej wymarzone prezenty od mamy, to pękną z zazdrości. Kiedy pewnego dnia Kasia wraca ze szkoły, mama jest już w domu, ale nie wita jej jak zwykle. Mama leży w swoim pokoju, a tato każe Kasi dokładnie umyć ręce. Kasia chce biec od razu do mamy, chce się do niej przytulić i opowiedzieć, jak to źle było bez niej. I wtedy Kasia zrozumiała, że w domu jest coś nowego, czego jeszcze nigdy przedtem nie było. Tym czymś był malutki biały tłumoczek leżący obok mamy, z którego dochodził słaby pisk. Mama przedstawiła Kasi malutką siostrzyczkę, Agnieszkę. Kasia nie spodziewała się czegoś podobnego. Zamiast niebieskich filiżanek, zamiast czerwonej patelni pokazują jej ten, wcale nieciekawy tłumoczek. I do tego, to dziecko nic nie potrafi, ani się bawić, ani otwierać oczu. Kasia wykrzyczała rodzicom, że to ona jest najmłodsza, a nie żadna Agnieszka i poprosiła mamę stanowczo, aby oddała dziecko z powrotem, skąd je wzięła. Mama odpowiedziała Kasi, że nigdzie jej nie odda, że Agnieszka jest ich. Wtedy ze szkoły wrócił Jurek, który bardzo się ucieszył, że mama wróciła ze szpitala z nową siostrzyczką. Jurek jest starszy, jest uczniem piątej klasy i dużo więcej rozumie. Poza tym tato z Jurkiem rozmawiał, razem sprzątają mieszkanie na powrót mamy z niespodzianką. Kasia zamiast siostrzyczki wolałaby tysiąc razy bardziej niebieskie filiżanki albo bębenek.
Kasia, nie była przygotowana, przez rodziców na taką niespodziankę. Od tego momentu zaczęły się problemy z Kasią w szkole. Przestała się uczyć, nie odrabiała lekcji, nie słuchała, powstawały coraz większe zaległości w nauce. Kłóciła się z koleżankami, przeszkadzała dzieciom w zabawach. Po pewnym czasie, nawet jej najlepsze koleżanki, zaczęły jej unikać. Nikt nie chciał się z nią bawić. Kłamała, uderzyła jednego kolegę pomidorem, popchnęła koleżankę, a ta uderzyła się głowę. W domu nie było lepiej. Zamknęła się w sobie, nie chciała nawet zobaczyć swojej siostry, nie mówiąc już, żeby w jakiś sposób pomagała rodzicom w opiece nad maluszkiem.
Aż pewnego dnia, nieomal doszło do tragedii. Kiedy Kasia została sama w domu i miała zaopiekować się Agnieszką!
A jak potoczyło się dalsze życie Kasi i jej rodziny, przeczytajcie proszę dokładnie książkę Miry Jaworczakowej „Oto jest Kasia”.
Po przeczytaniu streszczenia nauczyciel prosi o zastanowienie się kto mógł pomóc Kasi w nauce i jak rozwiązały się Jej problemy w szkole? (Pytania dla dzieci, które nie znają lektury. Wykorzystanie metody aktywizującej „Burza mózgów”).
Wypiszcie proszę na kartkach pozytywne i negatywne zachowania Kasi (forma tabeli, może być wcześniej przygotowana przez nauczyciela).
Należy zwrócić uwagę, aby każde dziecko wyraziło swoje odczucia:
Jakie powinny być relacje między rodzeństwem?
Co i jak można zmienić?
Czego potrzebuje rodzeństwo?
Zabawa plastyczna – dzieci rysują swoje rodziny (dla młodszych dzieci).
Zabawa plastyczno - literacka: „Moja rodzina” (dla starszych dzieci).
Aby utrwalić szczególne chwile, czy wydarzenia rodzinne, uczniowie mogą prowadzić pamiętnik, w którym ilustrują i opisują scenki z życia rodziny. Dzieci mogą wklejać zdjęcia z wydarzeń rodzinnych. Każda kartka książeczki powinna być podpisana konkretnym dniem. Po wykonaniu prac, należy przeznaczyć czas, aby każde dziecko mogło zaprezentować i omówić swoją książeczkę. Pochwalić się, jak spędzało czas z rodziną, czy coś ważnego wydarzyło się w Jego rodzinie. Można zaprezentować książeczki uczniów podczas wspólnego spotkania z rodzicami, chociażby np. podczas obchodów święta rodziny 15 maja, czy przy nadarzającej się okazji.
Przesłanie dla rodziców (w formie ulotki wręczone dzieciom podczas zajęć, albo wygłoszone podczas spotkania z rodzicami):
· Starsze rodzeństwo od samego początku powinno być zaangażowane w opiekę pielęgnacyjną malucha.
· Musi czuć się potrzebne, a nie że mama o nim zapomniała i ma czas tylko dla dzidziusia.
· W domu może być wszystko w porządku, ale w przedszkolu, czy w szkole, może okazywać złość, agresję i czuć się odrzucone przez rodziców.
· Z reguły starsze dziecko ciągle zwraca na siebie uwagę, podczas gdy trzeba zająć się młodszym dzieckiem.
· Należy rozmawiać ze starszym dzieckiem o nowej sytuacji życiowej, spędzać z nim czas, każdą wolna chwilę. Jak nie rower, to spacery, wycieczki.
· Starsze dziecko musi być przekonane, że nadal będzie tak samo ważne jak dotychczas, i tak samo kochane!
Zakończenie zajęć:
Bierzemy się wszyscy za ręce w kole i kłaniając się sobie mówimy „dziękuję, że jesteśmy razem”.
Ewaluacja zajęć:
Dzieci wybierają sobie kolorowe buźki i za ich pomocą wyrażają swoje zdanie na temat zajęć:
Ø Buźka zielona „uśmiechnięta – zajęcia się podobały;
Ø Buźka niebieska „bez uśmiechu” zajęcia podobały się tak sobie;
Ø Buźka czerwona „smutna” – zajęcia nie podobały się.
Opracowała: Beata Matusiak-Ignar
nauczyciel-bibliotekarz
Biblioteka Pedagogiczna w Sieradzu,
Filia w Poddębicach
Mira Jaworczakowa, Oto jest Kasia, książka i audiobook (CD) dostępna w Bibliotece Pedagogicznej w Sieradzu
Książki - dostępne w Filiach: Łask, Zduńska Wola, Pajęczno, Poddębice, Wieluń.
Link do katalogu https://sieradz-ped.sowa.pl/sowacgi.php?KatID=0&typ=repl&plnk=q__oto+kasia&sort=bytitle&view=1